Çevre ve doğaya saygılı projelerini uzun yıllardır hayata geçiren, pek çok belediye ve köyün katı atık sorununun çözümü için ÇAKAB'ın (Çanakkale Katı Atık Birliği) kurulmasına öncülük eden, tüm çevresel altyapı çalışmalarını tamamlayan Çanakkale Belediyesinin girişimleriyle ve ÇAKAB üyesi belediye ve kurumların katkılarıyla hayata geçirilen Çanakkale Tam Ölçekli Entegre Katı Atık Yönetimi (EKAY) Projesinin lisansı alındı. Bu kapsamda, Çanakkale Entegre Katı Atık Yönetimi Tesisinde bir tören düzenlendi.
Kemelköy Döllüktepe Mevkiinde bulunan tesisteki törene Belediye Başkanı Ülgür Gökhan başta olmak üzere ÇAKAB üyesi Belediye Başkanları, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürü Bekir Çelen, CHP Çanakkale Belediye Başkan Adayı Av. Muharrem Erkek, CHP İl Başkanı Av. Levent Gürbüz, CHP Merkez İlçe Başkanı İbrahim Can Ergun, Belediye ve İl Genel Meclisi Üyeleri, Muhtarlar, Veolia ve Altaş firmalarının yetkilileri, Çanakkale Belediyesi Başkan Yardımcıları M. İrfan Mutluay ve Özleyiş Çetin, Çanakkale Belediyesi ilgili birim müdürleri ve personelleri ile çok sayıda davetli katıldı.
Törende öncelikle Çanakkale Belediyesi Temizlik İşleri Müdürü Aysun Kavcar ve Veolia Türkiye Genel Müdürü Metin Suadiyeli, Çanakkale Tam Ölçekli Entegre Katı Atık Yönetimi (EKAY) Projesi ve Çanakkale Entegre Katı Atık Yönetimi Tesisine ilişkin teknik bilgiler paylaştı.
“Mücadelemiz Gelecek Nesillere Bozulmamış Bir Doğa Bırakmak”
Gerçekleştirilen törende bir konuşma yapan Belediye Başkanı Ülgür Gökhan, “Bugün Tam Ölçekli Entegre Katı Atık Yönetimi (EKAY) Projesi lisansının alınması dolayısıyla düzenlenen törendeyiz. Daha önce çeşitli açılışlar yapmıştık bu alanda ama esas olarak bugün burada yasal olarak bir katı atık deponi alanı işletmemiz var.
Tarihin Çanakkale'ye bahşettiği güzellikler hepinizin malumu. Biz de bunların korunması, bozulmaması için mücadele ediyoruz. Şu an itibariyle Çanakkale Merkezde bütün altyapı yatırımları tamamlanmış durumda. Hiçbir eksiğimiz kalmadı. Bugün burada gördüğünüz Katı Atık Deponi Alanı, ayrıştırma tesisi ve düzenli depolama alanı, Çanakkale Merkezde ve Güzelyalı-Dardanos bölgesi için yapılan iki tane ileri biyolojik atık su arıtma tesisi ve içme suyu arıtma tesisimiz de yenilendi. Şu an itibariyle Çanakkale'mizin çevresel yatırımlarında hiçbir eksiklik bulunmamakta.
Bizim mücadelemiz; bizden sonra gelecek nesillere daha düzenli bir doğa, bozulmamış bir doğa, kötü kullanılmamış bir doğa bırakmak. Elbette doğayı hepimiz kullanıyoruz ama onu tahrip etmekten, yok etmekten kaçınmamız lazım.
Bir Kazdağları-Kirazlı mücadelesi verdik, altın madeni mücadelesi verdik bütün Çanakkaleliler olarak ve buna bütün Türkiye de katıldı. On binler geldi buraya. Doğanın tahrip edilmemesi ve suyumuz olan Atikhisar Barajının kirlenmemesi adına bu mücadeleyi verdik. Biz kazandık ama kazanamayanlar bugün felaketlerle karşı karşıya kalıyorlar. Erzincan İliç'teki bu felakette -inşallah değildir ama- muhtemelen hayatını kaybeden 9 tane emekçimizi anmak istiyorum. Onlar maalesef oradaki düzensiz ve özensiz çalışmaların sonucunda, vahşice depolanan, siyanüre bulaşmış toprakların altında kaldılar. Biz Allah'tan buradaki felaketten kendimizi koruduk.” dedi.
Başkan Gökhan, konuşmasını şöyle sürdürdü; “Yine bu tesisi yaparken, güvenliğe çok önem verdik. Özellikle çalıştığımız firmalar – önce Suez, sonra Veolia ve yıllarca beraber çalıştığımız esas firmamız Altaş – güvenliğe, çevre korumasına çok önem veren firmalar.
En son güneş enerjisinden de yararlanacağız, o yatırım da yapılacak. Metan gazından elektrik elde edilmesinden tutun, yakıt olarak kullanılan malzemenin üretilmesinden tutun, ayrıştırmadan, geri dönüşümün yapılması, karbon ayak izimizin azaltılması çalışmalarına kadar çok özenli ve düzenli bir tesis. Bu vesileyle ben bunun başlangıcında, yapımında büyük çaba sarf eden, beni yönlendiren ve yüreklendiren, ilk Belediye Başkanı olduğum dönemden yani 2002 yılından bu yana beni bu konuda teşvik eden çevre mühendisimiz ve Temizlik İşleri Müdürümüz Aysun Kavcar'a özellikle teşekkür ediyorum.
Biz bu tesisin örneklerini görmek için ülke ülke gezdik. Altaş firması yetkilileri de bizi yönlendirdi. Nasıl yapılıyor, sonuçları nedir diye gözlemledik. Ve biz Avrupa Birliği projesi için müracaat ettiğimizde Katı Atık Deponi Projesi için iki belediyeye katkı verilecekti. Çevre Bakanlığı bu kararı verirken iki belediyeyi seçti; biri Kuşadası Belediyesi ve biri de Çanakkale Belediyesi. Sebebi şu; Çanakkale Belediyesinin o günkü yapılanması, teknik ve mali altyapısı ve projeye istekliliğinin üst düzeyde olması. Bu çok önemli. Biz ısrar ettik, bu projeyi biz yapabiliriz diye. Daha sonra Avrupa Birliğinde Brüksel'e gittik. Orada projemizi sunduk. Bu projenin özelliği Avrupa Birliği bize, Çevre Bakanlığına hibe verecekti. Biz de müracaat etmiştik. Ve biz iki belediye olarak orada Avrupa Birliğinde sunum yaptık. Ve bu sunum karşılığında yüzde 71,5 hibe aldık. İhaleleri Avrupa Birliği İhale Birimi yaptı. Biz kontrolünü sağladık. Sonuç itibariyle burada gerçekten çağdaş anlamda bir deponi alanı elde etmiş olduk. Tabi projeye ilk Çanakkale Belediyesi olarak başlamıştık. Sonrasında o zamanlar belediye olan Kumkale Belediyesi, Erenköy Belediyesi (o da eskiden Belediyeydi), Kepez Belediyesi, Lapseki Belediyesi, Umurbey ve Çardak Belediyeleri ile bir birlik kuralım onların da sorununu çözelim dedik. Çünkü Avrupa Birliğinden önemli bir katkı alıyorduk. Daha sonra köyler ne olacak dedik? Bu sefer İl Özel İdareyi de işin içine katarak hep beraber bu birliği kurmuş olduk. O günden bugüne Belediye Başkanları ve Meclis Üyeleri ile beraber bu yatırımları adım adım yaptık. 20 yıldır bu birlikteliği sağlayan tüm Belediye Başkanlarına, Meclis Üyelerine ayrı ayrı teşekkür ediyorum. Onlarla bir düzen içerisinde bu yatırımı yapmış olduk.
Çağdaş bir proje yapmak, Çanakkale gibi nüfusu kısıtlı bir ilde böyle yatırımları yapabilmiş olmaktan gurur duyuyorum. Bu benim görevimdi ama bunun gerçekleşmesi ayrı bir sevinç kaynağı” diye konuştu.
Konuşmaların ardından plaket takdim töreni gerçekleşirken tören, günün anısına sembol taşa künye çakılması ile devam etti. Son olarak davetliler Çanakkale Entegre Katı Atık Yönetimi Tesisini gezerek, çalışmalara ilişkin bilgiler aldı.
Tam Ölçekli Entegre Katı Atık Yönetimi (EKAY) Projesi
Türkiye'deki sıfır atık hedefleriyle uygun olarak, depolanan atık miktarının azaltılması ve depolama tesisinin uzun yıllar hizmet verebilmesi için ÇAKAB, Tam Ölçekli Entegre Katı Atık Yönetimi (EKAY) Projesini 2019 yılı itibariyle yürürlüğe koymuştur. EKAY Projesi ile hem kaynağında ayrı toplanan ambalajlardan hem de karışık çöpten ayrılan malzemelerden ileri düzeyde geri kazanım sağlanması hedeflenmektedir. Böylelikle atıkları kaynak olarak kullanarak atık yönetimi hiyerarşisinde üst basamaklara ilerlenecek ve döngüsel ekonomiye katkı sağlanacaktır.
Projeyi 29 yıllık bir imtiyaz sözleşmesiyle yüklenen SUEZ Çanakkale Firması, Tasarım-Yapım-İşletme ve Finansman sorumluluğunu üstlenmiştir. Proje kapsamında atık yönetimi entegre biçimde yürütülmekte olup toplama, taşıma, ön işlem, geri kazanım ve bertaraf süreçlerinden imtiyaz sahibi firma sorumludur. Atıkların tüm süreçleriyle entegre yönetilmesi sayesinde kaynağında ayrı toplama sisteminin sürekli geliştirilmesi ve sıfır atık hedeflerine düzenli olarak yaklaşılması hedeflenmektedir.
EKAY Projesi Kapsamında Tamamlanan İşler
Projede öncelikle 1 Temmuz 2019 tarihinde mevcut atık toplama ve depolama faaliyetleri firmaya devredilmiştir. Atık toplama araçları yenilenmiş ve ambalaj toplama araçları ve konteynerleriyle İkili Toplama Sistemine geçilmiştir. Bu kapsamda modern bir Atık Toplama Operasyon Merkezi hayata geçirilmiştir. Yeni bir Ambalaj Atığı Toplama ve Ayırma Tesisi kurulmuştur. Düzenli Depolama Tesisinde kantar binası, idari bina, tamir-bakım atölyesi yenilenmiştir. Mevcut Çöp Sızıntı Suyu Arıtma Tesisi, Membran Biyoreaktör Prosesine dönüştürülerek yenilenmiş ve dereye deşarj edebilir duruma getirilmiştir. Depo Gazından Yenilenebilir Elektrik Üretimi için 3,6 MW'lık üretim lisansı alınmış ve 2,4 MW kurulu gücünde bir tesis kurulmuş ve elektrik üretimine başlanmıştır.
Son olarak atıkların ayrıştırılarak değere dönüştürüleceği Mekanik Atık Ayırma Tesisi kurulmuştur:
Mekanik Ayırma Tesisi ve Geri Kazanım
Proje yatırımları kapsamında Geri Kazanım Tesisi olarak Mekanik Ayırma Tesisi kurulmuştur. Mekanik Ayırma tesisinde karışık çöpler bileşenlerine ayrılarak, öncelikle geri kazanılabilir malzemeler ikincil hammadde olarak kazanılmaktadır. Geri kazanılamayan ancak yanabilir malzemeler ise Atıktan Türetilmiş Yakıt (ATY) Hazırlama tesisinde alternatif yakıt olarak hazırlanmaktadır. Biyokurutma Tesisinde kurutularak ısıl değeri artırılan ATY ürünü çimento fabrikalarına satılmaktadır.
Mekanik Ayırma Tesisi, mevcut Düzenli Depolama Tesisi Yerleşkesi içinde yaklaşık 5 dönümlük arazi üzerinde kurulmuştur.
Tam otomatik olarak çalışan Mekanik Ayırma Tesisi içinde atığı bileşenlerine ayrıştıran çeşitli elekler, ayırıcılar, taşıyıcı bantlar, balyalayıcılar ile yakıta dönüştüren kırıcılar ve kurutma üniteleri yer almaktadır. Ekipmanların içinde yer aldığı yaklaşık 5000 m2'lik Tesis Binası, mevzuatta yer alan tüm şartları (yangın önleme, havalandırma, iş güvenliği ve işçi sağlığı vb.) sağlayacak şekilde projelendirilmiştir.
Sonuç olarak Mekanik Ayırma Tesisi ile atıklardan ikincil hammadde ve Alternatif Yakıt üretilmektedir. İkincil hammaddeler geri dönüştürülmek üzere Geri Dönüşüm Firmalarına, Alternatif Yakıt ise Çimento Fabrikalarına veya Biyokütle Tesislerine satılarak gelir elde edilmektedir. Projenin teknik performansı açısından toplam geri kazanım oranı kademeli olarak %8'den %60'a çıkarılacak ve böylece depolanan atık oranı %92'den %40'a indirilecektir.
Düzenli Depolama Tesisi, Çöp Sızıntı Suyu Arıtma Tesisi, Depo Gazından Elektrik Üretim Tesisi, Ambalaj Atıkları Toplama Ayırma Tesisi, Tıbbi Atık Sterilizasyon Tesisi, Mekanik Atık Ayırma Tesisi, Atıktan Türetilmiş Yakıt Hazırlama Tesisi, Biyokurutma Tesisini barındıran Entegre Katı Atık Bertaraf Tesisi için Entegre Çevre Lisansı alınmıştır.
