Ülkemizde hem üretimi hem de tüketimi fazla olan ve gittikçe artan temel besin kaynaklarımızın arasında yer alan zeytinyağı üretiminde Çanakkale önemli bir noktada. Zeytinyağı deyince akılımıza Çanakkale, Çanakkale deyince ise aklımıza tarımsal ürünlerde yüksek kalite geliyor. Üniversitemiz yaptığı çalışmalar ile bölgemizde üretimi yapılan zeytin ve zeytinyağlarının coğrafi işaret alması noktasında çalışmalarına devam ederken, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Uygulama Merkezi (ÇOBİLTUM)’da da zeytinyağı analizleri yapılması planlanıyor.
ÇOBİLTUM Müdürü Prof. Dr. Sermet Koyuncu, Laboratuvar Müdür Yardımcısı Dr. Öğr. Üyesi Ayça Aydoğdu Emir, Arş. Gör. Dr. Mehmet Ali Gündoğdu ile Zeytinyağı Analiz Laboratuvarı hakkında görüştük.
“Zeytinyağı Analizi Yapılacak Bir Alt Yapıya Sahibiz”
ÇOBİLTUM Müdürü Prof. Dr. Sermet Koyuncu, laboratuvarların en önemli standardının dışarı bir sonuç verdiğinde bu sonucun doğruluğunu ispat etmek için akredite bir laboratuvar olmasıdır dedi ve şunları söyledi: “Biz akreditasyon için çalışmalara başladık ancak bunun yanı sıra laboratuvarımızı da zeytinyağı analiz yapılacak bir alt yapıya kavuşturduk. Göreve geldiğimiz zaman öncelikle üreticiyle çeşitli platformlarda toplantılar yaparak taleplerini aldık. Zeytinyağı analizleri konusunda şikâyetiniz nedir ve nasıl bir noktaya gelmemizi istiyorsunuz ve üniversiteden beklentileriniz nelerdir diye. Bunun sonucunda gördük ki zeytinyağları İzmir ve Aydın bölgesindeki laboratuvarlara gönderiliyor. Taşımadan kaynaklı çiftçi ciddi sıkıntı yaşıyor. Analiz fiyatlarının yüksek olmasında şikâyetçiler. Biz de bu noktada hem taşımayı kısaltarak hem de fiyatları çok çok makul düzeylerde tutarak çiftçimize hizmet vermek istiyoruz.”
“ Sadece Üretici Değil, Tüketici de Yağını Analiz Ettirebilir”
“Gıda ile ilgili laboratuvar kurmak zordur. Çünkü vereceğiniz sonuçlar yüzde yüz doğru olmalıdır” diyerek konuşmasına başlayan Laboratuvar Müdür Yardımcısı Dr. Öğr. Üyesi Ayça Aydoğdu Emir; “Yenilebilen bir şeye çok emin olmadan sonuç veremezsiniz. Çünkü sizin verdiğiniz sonuçların üzerine bir üretim gerçekleşecek. Bu yüzden bu laboratuvarların kurulması uzun bir süreç alır. Biz bu sürecin son basamağına gelmiş durumdayız. Şimdi hedefimiz bölge halkının ihtiyacını üniversite olarak karşılamak.”
Yaptığımız Analizlerle Zeytinyağının Kalitesini Ortaya Koyacağız
Arş. Gör. Dr. Mehmet Ali Gündoğdu, zeytinyağı ile ilgili dört analiz yapıldığını bunların büyük bir kısmının kalite ile ilgili olduğunu, diğer analizlerin ise tağşiş (hile) ile ilgili analizler olduğunu vurguladı ve şunları söyledi:
“Özellikle zeytinyağında kalite anlamında ciddi kayıplar oluşabiliyor. Bu kayıplar fabrikadan mı, üretimden mi, depolamadan mı bunu saptayıp ona göre önerilerde bulunmayı hesaplıyoruz. Zeytinyağı için dört analiz yapıyoruz. Bu analizlerin büyük bir kısmı kalite ile ilgili. Bunlar serbest asitlik, yağ asitleri kompozisyonu, peroksit tayini, uv absorbansa tahlilleri. Diğer analizleri ise zeytinyağındaki tağşiş (hileleri) açığa çıkarmak için yapılan analizler. Tağşiş zeytinyağında çok yapılan bir şey. Bunu önlemek bunun sonuçlarını ortaya koymak için bu analizleri yapacağız. Öte yandan polifenol tayini en önemli analizlerden biri. Bu analiz sayesinde zeytinyağının önemini ortaya koyuyoruz. Bu analiz ile zeytinyağının antioksidan, antikansorejen özellikleri belirleniyor. Çanakkale’de geyikli zeytinyağları coğrafi işaret aldı. Bayramiç zeytinyağı gene coğrafi işaret alma yolunda. İlerleyen zamanlarda Ayvacık ve Eceabat ilçelerinden de dönüş bekliyoruz. Coğrafi işaret Çanakkale’de önemli bir alan. Coğrafi işaret almış zeytinyağlarının da iç denetiminde kullanılmak üzere üniversitemizin laboratuvarı kullanılabilir. Bunun için de hazırlıklarımız var. Amacımız herkese hitap etmeye çalışmak. İlerleyen zamanlarda laboratuvarımızda duyusal tadım testi yapacak bir ortam hazırlamayı da hedefliyoruz. Türkiye’de bu anlamda tek bir laboratuvar var. Biz de bu konuda ilerleyerek ikinci laboratuvar olmak istiyoruz. ”
“Analiz Sonuçları Akademik Olarak Yorumlanacak”
ÇOBİLTUM’un e-lmas adını verdiği bir numune kabul sistemi olduğunu belirten Dr. Öğr. Üyesi Ayça Aydoğdu Emir, buna istinaden laboratuvarın web sayfasından üreticinin adım adım nasıl başvuru yapacağını anlatılacağı bir yönerge paylaşacaklarını dile getirdi ve ekledi: “Üretici ya da tüketici başvuru yapıp örnekler bırakıldıktan sonra süreç başlayacak. Tabii bırakılan her örneğin deney süresi birbirinden farklı olacaktır. Ancak bu tarz analizlerde ortalama iki haftalık bir süreç gerekiyor. Biz laboratuvar olarak çiftçimize ve tüketiciye akademik anlamda sonuçlar hakkında yorum yaparak destek vereceğiz.”
