Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi (ÇOMÜ) bünyesindeki Bilim ve Teknoloji Uygulama ve Araştırma Merkezi; Türkiye’nin önde gelen şirketlerine yaptığı analizlerle gelirlerini bir yılda %236 arttırdı. TÜBİTAK yeterlilik analizlerine giren ve başarıyla geçen Merkez, aynı zamanda Kubad Abad, Samsat ve Parion kazılarında elde edilen tarihi buluntuların analizlerini de gerçekleştirdi. 

ÇOMÜ Bilim ve Teknoloji Uygulama ve Araştırma Merkezi (ÇOBİLTUM) Müdürü Doç. Dr. Ayhan Oral ile merkezin ne gibi hizmetler verdiğini ve hedeflerini konuştuk. 

Merkez, ÇOMÜ ya da farklı üniversitelerden öğrencilerin/akademisyenlerin bilimsel çalışmalar yapmasına imkan sağlıyor mu? 

Merkezimiz yapılan ve yapılabilir araştırma-analiz sayısını giderek artırmakta ve yıl boyunca yapılan numune kabul işlemi ve analiz sayıları her geçen yıl artış göstermektedir. Kendi üniversitemizin yanı sıra diğer üniversiteler, kamu kurum ve kuruluşlarından, Özel sektörden ve şahıs şirketlerinden analiz talepleri gelmektedir. Merkezimizin amacı öncelikle üniversitemiz ve civar üniversiteler olmak üzere, Çanakkale ili ve çevresine de hizmet verebilecek şekilde, katma değeri yüksek, üretim ve tasarım aşamalarında yüksek teknoloji gerektiren yeni ürün ve malzemeleri geliştirmek; araştırmacı bilim insanlarının birbiriyle bağlantılı ve de disiplinler arası çalışmaya imkân sağlayan bilim dallarında çalışma yapmak; yörenin sanayici ve girişimcilerinin (tarım çiftçi vb..) ileri teknolojilere dayalı her türlü ürün, süreç ve malzeme bilgisi ihtiyaçlarına cevap verebilmek; merkez imkânlarını kullanarak yüksek lisans/doktora öğrencilerini bilimsel-teknolojik çalışmalar yapmasına yardımcı olmak ve bu öğrencileri eğitmek, yönlendirmek ve yetiştirmektir. Amacımıza uygun olarak birimimizde yapılan analiz sayısında ciddi artış olmuştur ve bu analizlerden 2016 yılı analizlerinin %80’i akademik amaçlı yapılırken %20’si ise üniversite dışıdır. Akademik olan analiz taleplerinin % 10’u diğer üniversitelerden gelirken % 90’ı ise kendi üniversitemizden gelmiştir. 

X Işını Kırınım Cihazıyla Nitel ve Nicel İncelemeler Yapılıyor 

ÇOBİLTUM; bölgedeki sanayi kuruluşları, tarımla uğraşanlar ya da farklı kesimlerden gelebilecek talepler için hangi cihazlara sahip ve ne tür analizler yapılmakta? 

Bölgedeki üniversite ve araştırma kurumlarına göre mevcut cihaz envanteri ile ilgi çeken merkezimiz birçok kurum kuruluşun analiz ihtiyacına yanıt vermektedir. Örneğin ülkemizde sadece 2 tane olan soğutma ve ısıtma ünitesine sahip X-Işını Kırınım cihazıyla kayaçların, kristalin malzemelerin, ince filmlerin, polimerlerin ve birçok malzemenin nitel ve nicel incelemeleri yapılabilmektedir. Bu cihazımız ile Roketsan’dan gelen numuneler incelenmiş ve sonuçları firmaya teslim edilmiştir.

Öncü Firmalara Destek 

Benzer şekilde cihaz envanterimizin önemli parçalarından olan Taramalı Elektron Mikroskobu ile Bosch, Kale Seramik, İÇDAŞ gibi alanlarında öncü firmalarının Ar-Ge departmanlarına destek verilmektedir. Bunlara ek olarak bölgemizin tarımsal açıdan önemli bir bölge olmasından yola çıkarak toprak ve su analizleri aktif bir şekilde yapılmaktadır. Gıda alanında da yapılabilir analiz çeşitliliğimiz samsun rent a carkça fazladır. Çok talep gelen analizlere yakıt kalori, su (atık-endüstriyel-sıhhi), pestisit kalıntı analizleri, et ve peynirde tanımlama ve kaliteyi belirlemek için yağ asidi, aminoasit gibi analizleri eklemek mümkündür. 

Şimdiye dek buradan hizmet alan firmalardan bahseder misiniz? 

Hizmet verdiğimiz firmalardan en önde gelenlerini hepsi ait samsun rent a carkları sektörlerin önde gelen isimleri olmak üzere: Bosch, Roketsan, Polyone, Akçansa, İÇDAŞ, Kale Grubu, Karacanlar İnşaat, Faruk Duman Demir-Çimento, Çetinkaya Grup, Kaymaklar Süt Ürünleri, Doğa Deniz Diyaliz, Oğuzlar Kömür, Mercan İnşaat şeklinde sıralayabiliriz. Türkiye’de sadece 3 adet bulunan Arkeometri laboratuvarımızda İÇDAŞ’ın sponsor samsun rent a carğu Parion kazıları sonucu elde edilen tarihi buluntularında analizlerinin bir kısmı yapılmıştır. Ayrıca yönetmelik değişikliği ile bu firmalarının ve gerek üniversitemiz gerekse diğer üniversitelerin analiz taleplerinin sorunsuz karşılanması ve yapılabilir analiz çeşitliliğinin arttırılması amacıyla uzman üniversite veya özel sektörden katılacak kişilerden oluşan akademik danışma kurulu oluşmasına imkan sağlanmıştır. 

Kurulduğu yıldan itibaren ÇOBİLTUM’un elde ettiği gelirlere dair rakam verebilir miyiz? 

Birimizle ilgili çok eskiye gitmeden sadece son iki yılı değerlendirirsek; 2016 yılının ilk 6 ayında (15 Temmuzdan önce) aylık yaklaşık 22.000 TL ortalama ile devam ederken ikinci 6 ayda bu aylık ortalama 15.000 TL civarına düşmüştür. Ancak her şeye rağmen yılsonu gelirleri toplamda 220.000 TL’ye yaklaşmıştır. 2015-2016 yılları gelirlerinin karşılaştırılması Gelirlerimizi geçtiğimiz yıllar karşılaştırdığımızda 2015 yılına göre % 236 oranında arttığı görülmektedir.

Merkezin, akreditasyon çalışmalarında hangi aşamaya gelindi? 

Merkezimiz bünyesinde 01.11.2016 tarihinde Kalite Yönetim Sistemi, 17025 Standardı-Deney Ve Kalibrasyon Laboratuvarlarının Yeterliliği İçin Genel Şartlar Standardına göre hazırlanmış ve yürürlüğe girmiştir. Altyapımız standardın bütün koşullarını yerine getirecek biçimde hazırlanmıştır. Yetki belgeleri ve akreditasyon konusunda ön hazırlıklarını tamamlayan birimimiz, bu süreçler ile ilgili resmi başvuruları tamamlamış olup ilgili kurumlar tarafından denetlenerek yetki alınması aşamasında beklemektedir. Kısa bir süre içerisinde bu sürecin tamamlanacağı kanaatindeyim. Merkezimiz, ayrıca, TUBİTAK yeterlilik analizlerine girmiş ve başarıyla geçmiştir.

Merkezin kısa ve uzun vadede hedefleri nelerdir?

Kısa vadede akreditasyon ve yetkilendirme süreçlerinin tamamlanması analiz sayımızın ve dolayısıyla tanınırlığımızı arttırarak üniversitemizin dışa açılan güçlü bir birimi olması en önemli hedeflerindendir. Elbette akademik camiada en belirgin ölçüt yayın, patent ve ürün gibi kıstaslardır. Bu bağlamda öncelikle, üniversitemiz araştırmacılarının taleplerini daha hızlı ve etkin bir şekilde karşılayarak, akademik gelişmenin önemli bir aktörü olmak ve yaygın etkisi yüksek çalışmaların paydaşı olabilmek, gerek sanayi gerekse diğer üniversite ve kurum kuruluşlar ile yapılacak protokoller ile öncelikle bölgemizin ve sonrasında ülkemizin önemli bir araştırma merkezi olarak çalışmalarımıza devam etmek önemli hedeflerimizdendir. Yapılabilir analiz çeşitliliğini ve cihaz envanterini sürekli olarak genişleterek yoluna devam eden merkezimiz öncelikli olarak bölgesindeki tüm akademik ve özel sektör taleplerini karşılayarak, bilime ve ekonomiye katkı sağlayan Araştırma Merkezi olmayı hedeflemektedir.

Röportaj: Tuncay Ak